تحلیل سلسله مراتبی در اکسل

معرفی محصول

فرایند واکاوی سلسله مراتبی یکی از روش‌های تصمیم‌گیری است. واژه AHP مخفف عبارت Analytical Hierarchy process به معنی فرایند تحلیل سلسله مراتبی است.انتخاب سنجه‌ها یا criterion بخش اول واکاوی AHP است. سپس براساس سنجه‌های شناسایی شده نامزدها ارزیابی می‌شوند. واژه گزینه‌ها یا نامزدها هم معنای واژه alternative یا candidates بوده و به جای هم بکار روند. علت سلسله مراتبی خواندن این روش آن است که ابتدا باید از اهداف و راهبردهای سازمان در راس هرم آغاز کرد و با گسترش آن‌ها سنجه‌ها را شناسایی کرد تا به پایین هرم برسیم.

این روش یکی از روش‌های پرکاربرد برای رتبه‌بندی و تعیین اهمیت عوامل است که با استفاده از مقایسات زوجی گزینه‌ها به اولویت بندی هر یک از معیارها پرداخته می‌شود. چنانچه گزینه‌ها زیاد باشد تشکیل ماتریس مقایسات زوجی کار دشواری است.

هدف تکنیک فرایند تحلیل سلسله مراتبی انتخاب بهترین گزینه براساس معیارهای مختلف از طریق مقایسه زوجی است. این تکنیک برای وزن دهی به معیارها نیز استفاده می‌شود. چون افزایش تعداد عناصر هر خوشه مقایسه زوجی را دشوار می‌کند بنابراین معمولاً معیارهای تصمیم‌گیری را به زیرمعیارهایی تقسیم می‌کنند.

 روشAHP  درچهار مرحله اصلی اجرا می شود:

مرحله اول شامل تجزیه مسئله تصمیم گیری در ساختار سلسله مراتبی است که هدف، معیار ها و زیر معیار ها تعیین می شوند.

مرحله بعدی در AHP بر اساس مقایسه های زوجی است که به هدف تعیین وزن برای معیارهای مختلف استفاده می شود. وزن یک معیار خاص با رتبه بندی اهمیت و مناسب بودن آن تعیین می شود. ارزیابی مقایسه های زوجی از طریق قضاوت متخصص انجام می شود(Saaty, 1977). جهت تعیین اهمیت و ترجیح در مقایسات زوجی از طیف 1 تا 9 ساعتی که به صورت جدول زیر است، استفاده می شود.

 مرحله سوم محاسبه وزن نهایی هر کدام از معیار ها با توجه به مقایسه های زوجی انجام شده است. در فرایند تحلیل سلسله مراتبی  C= {Cj | j=1,2,…,n} مجموعه معیار ها را نشان می دهد.  در این مجموعه نتیجه مقایسه زوجی  n  معیار را می توان در (n_n)   خلاصه کرد . هر عنصر  aij (i, j = 1,2,…..,n) در ماتریس A در نهایت وزن کلی هر پارامتر را  ایجاد می کند.

مرحله آخر بررسی نرخ پایداری(Consistency Ratio) است. ناسازگاری ها ممکن است به دلیل دخالت قضاوت متخصص اتفاق بیافتد. این نرخ نشان دهنده این است که مقایسات از ثبات و پایداری برخوردار هستند یا خیر. چنانچه این نرخ از 0.1 کمتر باشد نشان از سازگاری ماتریس است و اگر از0.1  بیشتر باشد باید در مقایسات زوجی تجدید نظر نمود. نرخ پایداری طبق معادله زیر محاسبه می شود. در این آموزش ما  این مراحل را در نرم افزار Excel انجام دادیم.

CR = CI/RI

مشخصات محصول:

• قیمت: 50 هزار تومان
• مدرس: محسن شریعتی
• زمان آموزش:  38 دقیقه
• موضوع:  وزن دهی معیار ها با استفاده از AHP
• نرم افزار: اکسل
• فرمت: ویدئوهای آموزشی MP4
• فایل تمرینی: مقاله
• جزوه آموزشی: دارد
• پیش نیاز: ندارد
• پشتیبانی: دارد

معرفی مدرس:

• محسن شریعتی
• بنیان گذار آکادمی علوم مکانی ایران
• بنیان گذار دوره های ARCGIS در مرکز رشد استعدادهای درخشان دانشگاه علوم پزشکی تهران
• مدرس دانشگاه علوم پزشکی تهران
• مدرس اولین دوره رسمی ARCGIS ONLINE در ایران
• کسب رتبه 1 کشوری کنکور سراسری ارشد
• دانش آموخته دانشگاه های  شیراز و تهران با کسب نمره ممتاز

کاربرد محصول:

روش AHP هر دو ارزیابی عینی و ذهنی را در یک ساختار یکپارچه بر مبنای مقیاس هایی با زوج مقایسه ترکیب نموده و به تحلیل گران کمک می کند تا جوانب اساسی یک مساله را در یک قالب سلسله مراتبی سازماندهی کنند. از جمله مزایای این روش می توان به این موارد اشاره نمود: سنجش سازگاری قضاوتهای تصمیم گیرندگان، ایجاد مقایسات زوجی در انتخاب راهکار و گزینه بهینه، توان در نظر گرفتن معیارها و زیر معیارها در ارزیابی گزینه ها، ایجاد قابلیت دستیابی به بهترین گزینه از طریق مقایسات زوجی.

فرآیند تحلیلی سلسله مراتبی (AHP) روشی برای کمک به تصمیم گیری است و بر اهمیت داوری های شهودی یک تصمیم گیرنده و همچنین ثبات مقایسه گزینه های جایگزین در فرآیند تصمیم گیری تاکید دارد. از آنجا که یک تصمیم گیرنده قضاوت های خود را بر دانش و تجربه انجام می دهد ، بنابراین تصمیم گیری را بر این اساس اتخاذ می کند ، رویکرد AHP با رفتار یک تصمیم گیرنده مطابقت دارد. نقطه قوت این رویکرد این است که به طور منظم عوامل ملموس و نامشهود را سازمان می دهد و یک راه حل ساختاری اما نسبتاً ساده برای مسائل تصمیم گیری ارائه می دهد.

علاوه بر این، با شکستن یک مسئله منطقی  بزرگ و سپس پایین آمدن در مراحل تدریجی ، به کوچکتر و کوچکتر ، فرد قادر است از طریق داوری های مقایسه زوجی ساده ، کوچک را به بزرگ وصل کند.

سرفصل ها:

• مبانی روش های تصمیم گیری چند معیاره
• تعریف روش AHP
• کاربرد روش AHP در وزن دهی به معیار ها
• تجزیه مسئله تصمیم گیری در ساختار سلسله مراتبی
• مقایسه های زوجی  به هدف تعیین وزن برای معیارهای مختلف
• محاسبه وزن نهایی هر کدام از معیار ها با توجه به مقایسه های زوجی
• بررسی نرخ پایداری(Consistency Ratio)