امروزه کاربرد سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) در علوم مختلف به خصوص علم پزشکی جایگاه ویژه ای پیدا کرده و می توان به عنوان یک تحلیل گر مناسب در مطالعات و تحلیل های علوم پزشکی از آن بهره جست.
در این مطلب تخصصی که به بررسی متدولوژی یک مقاله علمی با عنوان تحلیل فضایی کووید_19 و شناسایی عوامل ریسک محیط زیستی، اجتماعی و جمعیت شناسی با استفاده از آمار فضایی در مقیاس کشور ایران به تفکیک استان ها پرداخته شده است. از تحلیلگرهای آمار فضایی موجود در زیر سامانه ی ARCMAP استفاده شده است که به اختصار در ذیل آمده است:
تحلیل مقاله
برای بررسی توزیع فضایی کووید 19، پس از جمع اوری اطلاعات مربوط به تعداد مبتلایان به تفکیک استان ها از وزارت بهداشت، ابتدا به تعیین نرخ تجمعی ابتلا به کرونا ویروس در مقیاس کشور ایران پرداخته شد.
1.توزیع فضایی_زمانی کرونا ویروس
در شکل زیر می توانید توزیع فضایی_ زمانی کرونا ویروس را در 4 زمان متفاوت مقایسه کنید. در این شکل رنگ های تیره شیوع بالا ی کووید_ 19 را در کشور ایران نشان می دهد. از a تا d با گذشت زمان میزان شیوع کووید_19 در استان های مرکزی کشور ایران افزایش می یابد.
2.تحلیل لکه های داغ کرونا ویروس
نتایج حاصل از این تحلیل نشان می دهد که خوشه های پر خطر (لکه های داغ) کرونا ویروس در قسمت مرکزی و شمالی کشور ایران قرار گرفته است. در مرحله بعد به این سوال پاسخ می دهیم که چه عواملی موجب ایجاد چنین نتایجی در تحلیل هات اسپات شده است!
آیا عوامل محیطی مانند دما، ارتفاع، بارش در بروز این نتایج دخیل بوده اند و یا عوامل اجتماعی مانند جمعیت و سن؟ در تحلیل بعدی به این سوال پاسخ خواهیم داد.
3.شناسایی ارتباط عوامل محیطی و اجتماعی با شیوع کرونا ویروس
پس از بررسی عوامل احتمالی موثر در توزیع کرونا ویروس از جمله: تراکم جمعیت، دما، رطوبت، فاصله از اپی سنتر(قم)، استان های سفر خیز، نرخ سواد و ویتامین D، با استفاده از قابلیت های سامانه اطلاعات جغرافیایی؛ به جز فاصله از اپی سنتر( با فاصله گرفتن از شهر قم، نرخ ابتلا به کووید-19 به مراتب در استان ها کاهش می یابد) هیچ کدام از عوامل مذکور در توزیع کووید-۱۹ در ایران تاثیری نداشتند.
نکته حائز اهمیت در این مطالعه عدم تاثیر دو پارامتر دما و سفر به استان های سفر خیز در میزان شیوع است، با توجه به این که گزارشات مبنی بر این است که این ویروس در دمای بالا ماندگاری کم تری دارد اما در این تحلیل پارامتر دما از نظر آماری ارتباط معناداری با نرخ تجمعی کرونا ویروس نداشت. برخلاف انتظار، میزان سفر به استان های سفر خیز (به خصوص در ایام عید نوروز) با نرخ کووید-19 ارتباط معناداری نداشت و این را می توان ناشی از اطلاع رسانی به موقع صدا و سیما و همکاری مردم با دولت در شرایط بحران دانست. اگرچه برخی محققان کمبود ویتامین D را علت احتمالی ابتلا به بیماریهای تنفسی مانندکووید-19 عنوان کردند، اما در این مطالعه ارتباط معنی داری بین میزان ویتامین D و میزان شیوع ویروس مشاهده نشد.
برای مطالعه متن کامل مقاله می توانید روی لینک دانلود کلیک کنید.
